Η παχυσαρκία και οι επιπτώσεις της στην υγεία μας
Τι είναι η παχυσαρκία
Η παχυσαρκία είναι μια παθολογική κατάσταση κατά την οποία το άτομο έχει επιπλέον σωματικό λίπος από το ανώτερο φυσιολογικό, κάτι που έχει σαν αποτέλεσμα την μείωση του προσδόκιμου ζωής και την εμφάνιση αυξημένων προβλημάτων υγείας. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα δημόσιας υγείας στον ανεπτυγμένο κόσμο και το 1948 χαρακτηρίστηκε ως χρόνια νόσος από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.).
Διαβαθμίσεις παχυσαρκίας με βάση την σοβαρότητα
Αν και η παχυσαρκία αφορά την αυξημένη εναπόθεση λίπους, στην καθημερινή πράξη έχει επικρατήσει η χρήση του Δείκτη Μάζας Σώματος (Δ.Μ.Σ.) για τον υπολογισμό του βαθμού παχυσαρκίας. Ο Δ.Μ.Σ προκύπτει από τον λόγο του βάρους (σε κιλά) δια το τετράγωνο του ύψους (σε μέτρα) του ατόμου. Με βάση αυτό, παχύσαρκα ορίζονται τα άτομα που έχουν Δ.Μ.Σ. μεγαλύτερο από 30 kg/m2. Ειδικότερα, υπάρχουν 3 διαβαθμίσεις:
- Δ.Μ.Σ. 30-35 kg/m2 : Παχυσαρκία 1ου βαθμού
- Δ.Μ.Σ. 35-40 kg/m2 : Παχυσαρκία 2ου βαθμού
- Δ.Μ.Σ. μεγαλύτερος του 40 kg/m2 : Νοσογόνος παχυσαρκία
Που οφείλεται η παχυσαρκία;
Ο βασικότερος παράγοντας που οδηγεί στην παχυσαρκία είναι η πρόσληψη περισσότερων θερμίδων απ’ αυτές που έχει ανάγκη ο οργανισμός μας. Καταναλώνουμε δηλαδή περισσότερη ποσότητα φαγητού απ’ όση χρειαζόμαστε, με έμφαση στην κατανάλωση τροφίμων που είναι πλούσια σε λιπαρά, με αποτέλεσμα την υπερβολική εναπόθεση λίπους στον οργανισμό μας. Επιπρόσθετα, η μειωμένη φυσική δραστηριότητα παίζει κι αυτή σημαντικό ρόλο. Με το να ασκούμαστε λιγότερο ή και καθόλου δεν καταναλώνουμε τις επιπλέον θερμίδες που παίρνουμε από το φαγητό, κάτι που οδηγεί στην αύξηση του σωματικού λίπους.
Επιπρόσθετα, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες οι οποίοι συμβάλλουν στην παχυσαρκία. Συγκεκριμένα:
Επιπρόσθετα, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες οι οποίοι συμβάλλουν στην παχυσαρκία. Συγκεκριμένα:
- Η κληρονομικότητα φαίνεται να παίζει κάποιο ρόλο, αν και οι περιπτώσεις που η παχυσαρκία είναι αποτέλεσμα γονιδιακού προβλήματος είναι ελάχιστες
- Περιβαλλοντικοί παράγοντες οι οποίοι αφορούν το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας των ατόμων, την επιλογή των τροφίμων καθώς και τον αριθμό και την συχνότητα των γευμάτων. Όλα αυτά είναι παράγοντες που επηρεάζουν το βάρος του ατόμου.
- Ψυχολογικοί παράγοντες είναι επίσης δυνατόν να επηρεάσουν την ποσότητα του φαγητού που καταναλώνει ένα άτομο, με αποτέλεσμα την αύξηση του σωματικού βάρους
- Η ύπαρξη ορισμένων ασθενειών (π.χ. υποθυρεοειδισμός, σύνδρομο Cushing, κατάθλιψη) μπορεί να οδηγήσει στην υπερβολική κατανάλωση τροφής και την αύξηση του σωματικού βάρους
- Η λήψη κάποιων φαρμάκων (π.χ. αντικαταθλιπτικά, στεροειδή) μπορεί επίσης να έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση του σωματικού βάρους.
Επιπτώσεις της παχυσαρκίας
Τα παχύσαρκα άτομα έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν διάφορες επιπλοκές στην υγεία τους, όπως:
- Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2
- Καρδιαγγειακές παθήσεις (αρτηριακή υπέρταση, στεφανιαία νόσος)
- Ορισμένους τύπους καρκίνου (καρκίνος μαστού, ενδομητρίου, παχέως εντέρου)
- Λιπώδες ήπαρ
- Υπερχοληστερολαιμία
- Χολολιθίαση
- Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
- Οστεοαρθρίτιδα
- Διαταραχές κατά τη διάρκεια του ύπνου (π.χ. ροχαλητό, σύνδρομο ύπνου – άπνοιας)
- Διαταραχές της περιόδου στις γυναίκες
Αντιμετώπιση της παχυσαρκίας
Η αντιμετώπιση εστιάζει στην μείωση του σωματικού βάρους. Η μείωση της θερμιδικής πρόσληψης με την ταυτόχρονη αύξηση της φυσικής δραστηριότητας είναι ο ιδανικός συνδυασμός. Κι αυτό γιατί έτσι δημιουργείται αρνητικό ισοζύγιο (καταναλώνεται περισσότερη ενεργεία απ’ αυτήν που προσλαμβάνεται), με αποτέλεσμα ο οργανισμός να αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει το επιπλέον σωματικό λίπος προκειμένου να καλύψει το ενεργειακό κενό.
Επιπλέον, υπάρχει η λύση και της χειρουργικής αντιμετώπισης (βαριατρική χειρουργική). Ενδείκνυται όμως σαν τελευταία λύση, για άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία και εφόσον το άτομο έχει επανειλημμένες αποτυχημένες προσπάθειες απώλειας βάρους.
Επιπλέον, υπάρχει η λύση και της χειρουργικής αντιμετώπισης (βαριατρική χειρουργική). Ενδείκνυται όμως σαν τελευταία λύση, για άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία και εφόσον το άτομο έχει επανειλημμένες αποτυχημένες προσπάθειες απώλειας βάρους.