ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ: Τι είναι; Πως μπορώ να τον αντιμετωπίσω;
Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια μεταβολική ασθένεια που προκαλείται από μερική ή ολική έλλειψη ινσουλίνης. Η ινσουλίνη είναι ορμόνη που εκκρίνεται από το πάγκρεας και είναι απαραίτητη για την μεταφορά της γλυκόζης που λαμβάνουμε από τις τροφές μέσα στα κύτταρα. Όταν λοιπόν το πάγκρεας δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη ή υπάρχει μειωμένη λειτουργία της παραγόμενης ινσουλίνης, τότε η γλυκόζη που λαμβάνεται από τις τροφές δεν εισέρχεται στα κύτταρα και παραμένει στο αίμα, με αποτέλεσμα την αύξηση των επιπέδων της και άρα την εκδήλωση της νόσου.
Επιδημιολογικά στοιχεία
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, 246 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από Διαβήτη παγκοσμίως. Υπολογίζεται δε ότι μεταξύ των ετών 2005 και 2030 θα υπάρξει διπλασιασμός της θνησιμότητας λόγω Διαβήτη. Στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι το 8% περίπου του γενικού πληθυσμού πάσχει από Διαβήτη.
Η νόσος έχει υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης στο δυτικό κόσμο (ιδιαίτερα ο Διαβήτης Τύπου 2), γεγονός που αποτελεί σαφή ένδειξη της συσχέτισης της νόσου με το σύγχρονο τρόπο ζωής, τις διατροφικές μας συνήθειες και την έλλειψη σωματικής άσκησης.
Επιδημιολογικά στοιχεία
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, 246 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από Διαβήτη παγκοσμίως. Υπολογίζεται δε ότι μεταξύ των ετών 2005 και 2030 θα υπάρξει διπλασιασμός της θνησιμότητας λόγω Διαβήτη. Στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι το 8% περίπου του γενικού πληθυσμού πάσχει από Διαβήτη.
Η νόσος έχει υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης στο δυτικό κόσμο (ιδιαίτερα ο Διαβήτης Τύπου 2), γεγονός που αποτελεί σαφή ένδειξη της συσχέτισης της νόσου με το σύγχρονο τρόπο ζωής, τις διατροφικές μας συνήθειες και την έλλειψη σωματικής άσκησης.
Μορφές Σακχαρώδη Διαβήτη
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης διακρίνεται σε τρεις τύπους: Διαβήτης Τύπου 1, Διαβήτης Τύπου 2 και Διαβήτης Κύησης.
Διαβήτης Τύπου 1: Εμφανίζεται όταν τα β-κύτταρα του παγκρέατος δεν παράγουν καθόλου ή παράγουν ελάχιστες ποσότητες ινσουλίνης. Η διάγνωση συνήθως γίνεται σε ηλικία κάτω των 20 ετών, κυρίως κατά την έναρξη της εφηβείας, και μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί τρόπος να αποφευχθεί η εμφάνιση της νόσου.
Διαβήτης Τύπου 2: Είναι η συνηθέστερη μορφή Σακχαρώδους Διαβήτη, καθώς αντιστοιχεί στο 80% περίπου των ατόμων που πάσχουν. Χαρακτηρίζεται από σχετική έλλειψη ινσουλίνης ή από μειωμένη δραστικότητά της (ινσουλινοαντίσταση). Ο τύπος αυτός σχετίζεται στενά με την παχυσαρκία και προσβάλει ανθρώπους ασχέτως ηλικίας, κυρίως ενήλικες. Με την άνοδο όμως της συχνότητας της παχυσαρκίας στα παιδιά, βλέπουμε ότι τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται και αυτή η μορφή του Διαβήτη στα παχύσαρκα παιδιά.
Διαβήτης Τύπου 1: Εμφανίζεται όταν τα β-κύτταρα του παγκρέατος δεν παράγουν καθόλου ή παράγουν ελάχιστες ποσότητες ινσουλίνης. Η διάγνωση συνήθως γίνεται σε ηλικία κάτω των 20 ετών, κυρίως κατά την έναρξη της εφηβείας, και μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί τρόπος να αποφευχθεί η εμφάνιση της νόσου.
Διαβήτης Τύπου 2: Είναι η συνηθέστερη μορφή Σακχαρώδους Διαβήτη, καθώς αντιστοιχεί στο 80% περίπου των ατόμων που πάσχουν. Χαρακτηρίζεται από σχετική έλλειψη ινσουλίνης ή από μειωμένη δραστικότητά της (ινσουλινοαντίσταση). Ο τύπος αυτός σχετίζεται στενά με την παχυσαρκία και προσβάλει ανθρώπους ασχέτως ηλικίας, κυρίως ενήλικες. Με την άνοδο όμως της συχνότητας της παχυσαρκίας στα παιδιά, βλέπουμε ότι τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται και αυτή η μορφή του Διαβήτη στα παχύσαρκα παιδιά.
Ποιοι είναι οι παράγοντες για την εμφάνιση Διαβήτη Τύπου 2;
Εκτός από την παχυσαρκία, παράγοντες κινδύνουγια την εμφάνιση Διαβήτη Τύπου 2 είναι:
- Το οικογενειακό ιστορικό
- H χαμηλή HDL («καλή») χοληστερόλη
- Tα υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων
- H υπέρταση
- H ηλικία άνω των 45 ετών
- H καθιστική ζωή
- Tο κάπνισμα
- H λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων(π.χ. αντιυπερτασικών, στεροειδών)
- H αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ και
- H εμφάνιση Διαβήτη Κύησης κατά το παρελθόν ή/και η γέννηση βρέφους με βάρος μεγαλύτερο των 4 κιλών (για τις γυναίκες).
Διαβήτης Κύησης: Πρόκειται για την εμφάνιση Διαβήτη για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της κύησης. Μοιάζει αρκετά με τον Διαβήτη Τύπου 2 ως προς την ελαττωμένη έκκριση ινσουλίνης και την μειωμένη ευαισθησία των κυττάρων στην ινσουλίνη. Οι ορμόνες που παράγονται από το γυναικείο σώμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ανταγωνίζονται και περιορίζουν τη δράση της ινσουλίνης. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση υπεργλυκαιμίας, η οποία μπορεί να βλάψει τη μητέρα και να επηρεάσει την ανάπτυξη του εμβρύου.
Υπολογίζεται ότι ο Διαβήτης Κύησης εμφανίζεται στο 3-5% των κυήσεων και σχετίζεται άμεσα με την παχυσαρκία, καθώς οι παχύσαρκες γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν τον συγκεκριμένο τύπο Διαβήτη.
Υπολογίζεται ότι ο Διαβήτης Κύησης εμφανίζεται στο 3-5% των κυήσεων και σχετίζεται άμεσα με την παχυσαρκία, καθώς οι παχύσαρκες γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν τον συγκεκριμένο τύπο Διαβήτη.
Αντιμετώπιση του Σακχαρώδη Διαβήτη
Βασικό ρόλο στην αντιμετώπιση του Σακχαρώδους Διαβήτη παίζουν:
Η σωστή διατροφή αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της ρύθμισης του σακχάρου στο αίμα και είναι βασικό συστατικό για την σωστή αντιμετώπιση της νόσου.
- Η έγκαιρη διάγνωσή του
- Η εκπαίδευση του ασθενούς για τον αυτοέλεγχο του σακχάρου και την χορήγηση ινσουλίνης
- Η εκπαίδευση του ασθενούς ως προς τις διαιτητικές του συνήθειες και η απώλεια βάρους (στις περιπτώσεις που είναι απαραίτητη)
- Η φυσική δραστηριότητα
Η σωστή διατροφή αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της ρύθμισης του σακχάρου στο αίμα και είναι βασικό συστατικό για την σωστή αντιμετώπιση της νόσου.
Ποιος είναι όμως ο τρόπος μέσω του οποίου η διατροφή μπορεί να βοηθήσει στη ρύθμιση του σακχάρου; Τι αλλάζει;
Ουσιαστικά δεν αλλάζει τίποτα! Η διατροφή του διαβητικού ασθενούς δεν διαφέρει από την διατροφή που θα πρέπει να ακολουθεί και ένα υγιές άτομο. Πιο συγκεκριμένα, θα πρέπει να περιορίσει την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε ζωικά λίπη, χοληστερόλη, αλάτι και απλούς υδατάνθρακες (π.χ. γλυκά, ζάχαρη, λευκό ψωμί), καθώς επίσης να μειώσει την πρόσληψη αλκοόλ. Η διατροφή του θα πρέπει να περιέχει τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες (π.χ. φρούτα, λαχανικά, όσπρια, δημητριακά και ζυμαρικά ολικής άλεσης) και τα γεύματά του να είναι μικρά και συχνά έτσι ώστε να διατηρούνται σταθερά τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
Γιατί θα πρέπει ένα υπέρβαρος ή παχύσαρκος διαβητικός ασθενής να χάσει βάρος;
Έρευνες έχουν δείξει ότι ακόμα και ήπια απώλεια της τάξεως του 5-10% του σωματικού βάρους, μπορεί να μειώσει σημαντικά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, να ρυθμίσει τη δράση της ινσουλίνης και να μειώσει την ανάγκη για χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής. Επιπλέον, η απώλεια βάρους βοηθά στην βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ και τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, με αποτέλεσμα να μην επιβαρύνεται η υγεία του ασθενούς.
Πως μπορεί να βοηθήσει η φυσική δραστηριότητα;
Με την άσκηση καταναλώνεται γλυκόζη και αυτό βοηθά ουσιαστικά στην ρύθμιση των επιπέδων της στο αίμα. Τριάντα λεπτά περπάτημα την ημέρα αποτελούν μια ικανοποιητική μορφή άσκησης για τον διαβητικό ασθενή. Το ιδανικότερο είναι η άσκηση να γίνεται μετά το γεύμα, οπότε και τα επίπεδα γλυκόζης είναι αυξημένα. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι η άσκηση βοηθά και στην απώλεια σωματικού βάρους, που είναι απαραίτητη στην περίπτωση ασθενών με επιπλέον κιλά.